อินทรีย์ 1 คือ รูปชีวิตินทรีย์ ย่อมเกิดปรากฏ.
เหล่าเทวดาอสัญญสัตว์ ไม่มีเหตุ ไม่มีอาหาร ไม่มีผัสสะ ไม่มีเวทนา
ไม่มีสัญญา ไม่มีเจตนา ไม่มีจิต ย่อมเกิดปรากฏ.

อรูปธาตุ

[1100] ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด ขันธ์เท่าไร ฯลฯ จิต
เท่าไร ย่อมเกิดปรากฏ ?
ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด ขันธ์ 4 ย่อมเกิดปรากฏ อายตนะ 2
ย่อมเกิดปรากฏ ธาตุ 2 ย่อมเกิดปรากฏ สัจจะ 1 ย่อมเกิดปรากฏ อินทรีย์ 8
ย่อมเกิดปรากฏ เหตุ 3 ย่อมเกิดปรากฏ อาหาร 3 ย่อมเกิดปรากฏ ผัสสะ 1
ย่อมเกิดปรากฏ เวทนา 1 สัญญา 1 เจตนา 1 จิต 1 ย่อมเกิดปรากฏ.
[1101] ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด ขันธ์ 4 เหล่าไหน
ย่อมเกิดปรากฏ ?
คือ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ วิญญาณขันธ์ ในอรูปธาตุ
ในขณะที่เกิด ขันธ์ 4 เหล่านี้ ย่อมเกิดปรากฏ.
ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด อายตนะ 2 เหล่าไหน ย่อมเกิด
ปรากฏ ?
คือ มนายตนะ ธัมมายตนะ ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิดอายตนะ 2
เหล่านี้ ย่อมเกิดปรากฏ.
ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด ธาตุ 2 เหล่าไหน ย่อมเกิด
ปรากฏ ?
คือ มโนวิญญาธาตุ ธัมมธาตุ ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด ธาตุ 2
เหล่านี้ ย่อมเกิดปรากฏ.

ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด สัจจะ 1 อย่างไหน ย่อมเกิด
ปรากฏ ?
คือ ทุกขสัจจะ ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด สัจจะ 1 นี้ ย่อม
เกิดปรากฏ.
ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด อินทรีย์ 8 เหล่าไหน ย่อมเกิด
ปรากฏ ?
คือ มนินทรีย์ ชีวิตินทรีย์ อุเปกขินทรีย์ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์
สตินทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญินทรีย์ ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด อินทรีย์ 8
เหล่านี้ ย่อมเกิดปรากฏ.
ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด เหตุ 3 เหล่าไหน ย่อมเกิด
ปรากฏ ?
คือ อโลภะที่เป็นวิปากเหตุ อโทสะที่เป็นวิปากเหตุ อโมหะที่เป็น
วิปากเหตุ ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด เหตุ 3 เหล่านี้ ย่อมเกิดปรากฏ.
ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด อาหาร 3 เหล่าไหน ย่อมเกิด
ปรากฏ ?
คือ ผัสสาหาร มโนสัญเจตนาหาร วิญญาณาหาร ในอรูปธาตุ ใน
ขณะที่เกิด อาหาร 3 เหล่านี้ ย่อมเกิดปรากฏ.
ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด ผัสสะ 1 อย่างไหน ย่อมเกิด
ปรากฏ ?
คือ มโนวิญญาณธาตุสัมผัส ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด ผัสสะ 1
นี้ ย่อมเกิดปรากฏ.

ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด เวทนา 1 สัญญา 1 เจตนา 1 จิต 1
อย่างไหน ย่อมเกิดปรากฏ ?
คือ มโนวิญญาณธาตุ ในอรูปธาตุ ในขณะที่เกิด จิต 1 นี้
ย่อมเกิดปรากฏ.

ภุมมันตรวาระ

[1102] ธรรมที่เป็นกามาวจร ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจร ธรรม
ที่เป็นรูปาวจร ธรรมที่ไม่ใช่รูปาวจร ธรรมที่เป็นอรูปาวจร ธรรม
ที่ไม่ใช่อรูปาวจร ธรรมที่เป็นโลกิยะ ธรรมที่เป็นโลกุตตระ.

กามาวจรภูมิ

[1103] ธรรมที่เป็นกามาวจร เป็นไฉน ?
คือ ขันธ์ ธาตุ อายตนะ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ
อันใด อันท่องเที่ยวอยู่ในระหว่างภูนินี้ อันนับเนื่องอยู่ในระหว่างภูมินี้ คือ
เบื้องต่ำกำหนดเอาอเวจีนรกเป็นที่สุด เบื้องบนกำหนดเอาเทวดาชั้นปรนิมมิต-
วสวัตดีเป็นที่สุด เหล่านั้นชื่อว่า ธรรมที่เป็นกามาวจร.
ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจร เป็นไฉน ?
คือ ธรรมที่เป็นรูปาวจร ธรรมที่เป็นอรูปาวร ธรรมที่เป็นโลกุตตระ
เหล่านี้ชื่อว่า ธรรมที่ไม่ใช่กามาวจร.

รูปาวจรภูมิ

เป็นไฉน ?
คือ จิตและเจตสิกธรรม ของบุคคลผู้เข้าสมาบัติ หรือผู้เกิดแล้ว
หรือผู้อยู่เป็นสุขในทิฏฐธรรม อันท่องเที่ยวอยู่ในระหว่างภูมินี้ อันนับเนื่องอยู่